Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi’nin üçüncü aşaması, 1 Eylül 2023 tarihi itibariyle Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği (CEİD) tarafından uygulanmaya başlanmıştır.

Kısa adı CEİDizler olan Proje; Adana, Ankara, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Mersin, Samsun ve Trabzon olmak üzere 11 ilde uygulanmaktadır.

Projenin Amaçları

Proje; sivil toplum örgütlerinin izleme kapasitelerini ve farkındalıklarını artırmak, toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısını izleme çalışmalarına katmalarını sağlamak, yerel yönetimlerin, özellikle belediyelerin, politikalarını oluşturma, uygulama ve izleme süreçlerini toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle sunmalarını desteklemek amacıyla tasarlanmıştır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi’nin bir diğer amacı, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak için uğraş veren sivil toplum örgütleri, akademi, sendika, kamu yararına çalışan meslek örgütleri, baro ve yerel yönetimler arasında iş birliğini ve ortak iş yapma kültürünü geliştirmektir.

Proje Künyesi

Proje Adı: Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Faz III
Kısa Adı: CEİDizler
Proje Süresi: 42 Ay (1 Eylül 2023-28 Şubat 2027)
Proje İlleri: Adana, Ankara, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Mersin, Samsun ve Trabzon
Fon Sağlayıcı: Bu Proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.

Projenin Hedef Grupları

• Toplumsal cinsiyet alanında çalışan sivil toplum örgütleri,
• Hak temelli çalışan sivil toplum örgütleri,
• Toplumsal cinsiyet alanında çalışan akademisyenler,
• Meslek örgütleri,
• Sendikalar,
• Belediyeler, belediyelerin eşitlik birimleri ve kent konseyleri.

PROJE BİLEŞENLERİ

BİLGİ ÜRETME

CEİDizler Projesi kapsamında beş yeni alanda haritalama ve izleme raporu hazırlanacaktır. Bu alanlar: Afet Yönetimi ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği - Kamu Harcamalarının İzlenmesi ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği - İşyerinde Şiddet, Taciz ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği - İklim Değişikliği, Kırsal Alanlar ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği - Sanatta Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Sahne Sanatları ve Sinema.

Proje kapsamında ayrıca, daha önceki fazlarda hazırlanmış olan 17 tematik alan raporu da güncellenecektir. Bu alanlar: İstihdam-Eğitim-Sağlık Hizmetlerine Erişim-Siyasal Kararlara Katılım-Kentsel Hizmetler-Din Hizmetlerine Erişim-Adalete Erişim-Spor-Medya-Yaşlılık-Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Alanları-Yoksulluğun Önlenmesi, Sosyal Koruma ve Sosyal Yardımlar-Kadınlara Yönelik Şiddet-İnsan/Kadın Ticareti-Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler-Kadın Mülteciler-Erkekler, Erkeklikler ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği.

‘Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Veri Okur-Yazarlığı ve Veri Görselleştirme’, ‘Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Veri Analizi’, ‘Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Vaka ve Dava İzleme’, ‘Toplumsal Cinsiyet Temelli Savunuculuk’ başlıklı dört yeni eg?itim materyali hazırlanacaktır. Bu başlıklarda proje illerinde yüz yüze eğitimler gerçekleştirilecek ve CEİM Eğitim Portalı için online eğitimler hazırlanacaktır.

Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliğinin mevcut durumunu, sorun alanlarını ortaya koyan Tu?rkiye’de Toplumsal Cinsiyet Es?itlig?ini I?zlenme Raporu 2023-2024 ve 2025-2026 do?nemleri ic?in yeniden hazırlanacak, Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanacaktır.

Tu?rkiye’nin toplumsal cinsiyet eşitliği karnesini OECD u?lkeleriyle kars?ılas?tırmalı veren CEI?D Toplumsal Cinsiyet Es?itlig?i Endeksi 2023-2024 ve 2025-2026 yılları ic?in gu?ncellenecektir.

Belediyelerin kullanımı ic?in Veri Okur-Yazarlıg?ı ve Yerel Yönetimler İçin Yerel Eşitlik Eylem Planı Hazırlama Rehberi, Kadın Danışma Merkezleri İçinMinimum Standartlar, Başvuru Formları ve Uygulama Esasları gibi rehberler hazırlanacak; Belediyelerde Mevcut Durum Analizi raporu güncellenecektir.

CİNSİYET EŞİTLİĞİ İZLEME MERKEZİ (CEİM)

CEİM, Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği (CEİD) tarafından kurulan ve Türkiye’nin ilk toplumsal cinsiyet Veri Portalı’nı bünyesinde barındıran öncü bir dijital platformdur. CEİM; veriye dayalı, hak temelli izlemeyi güçlendirmek ve kamu, sivil toplum ile akademi arasında bilgi alışverişini artırmak amacıyla geliştirilmiştir. Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair 16 tematik alanda gösterge bazlı analizler sunan Veri Portalı, kullanıcı dostu arayüzüyle karar vericilere, araştırmacılara ve aktivistlere kapsamlı bir izleme ve karşılaştırma altyapısı sağlar.

CEİM aynı zamanda DSpace altyapısı üzerine kurulu, yapay zekâ destekli özetleme özelliklerine sahip özgün bir E-Kütüphaneye sahiptir. 2.500’den fazla ulusal ve uluslararası kaynağa erişim sunan bu dijital arşiv; akademik yayınlardan politika belgelerine, rehberlerden sözleşmelere kadar geniş bir içerik yelpazesi içerir. Bunun yanında, Eğitim Portalı aracılığıyla çevrim içi eğitim modülleri ve videolar sunularak hak temelli izleme yaklaşımı yaygınlaştırılır; Uzman Havuzu ise akademi, sivil toplum ve yerel yönetimlerden uzmanların katkısıyla bilgi paylaşımı ve kapasite geliştirme faaliyetlerine destek verir. CEİM, toplumsal cinsiyet eşitliğini yalnızca izlemekle kalmayıp, eşitliğe dair dönüşümün bilgisel ve örgütsel altyapısını da şekillendiren kapsamlı bir merkezdir.

YEREL ÇALIŞMALAR

CEİDizler Projesi, toplumsal cinsiyet eşitliğini yerel düzeyde güçlendirmek amacıyla 11 ilde çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalar, her ildeki yerel önceliklere göre oluşturulan Yerel Eşitlik İzleme Platformları (YEİP) aracılığıyla hayata geçirilmektedir.

YEİP’ler; sivil toplum örgütleri, meslek odaları, sendikalar, kamu kurumları, yerel yönetimler, kent konseyleri ve akademiden gönüllü katılımcıların bir araya geldiği sivil platformlardır. Her platform, kendi bölgesinin ihtiyaçlarına göre özgün izleme planları geliştirir, uygular.

Ne Yapıyoruz?

1. Yerelde İzleme Çalışmaları:
   Her YEİP, il düzeyindeki öncelik alanlarını belirler ve bu tematik başlıklar altında göstergeler geliştirir. Şubat-Nisan ayları arasında toplanan verilerle, ilde toplumsal cinsiyet eşitliği açısından gelişmeler düzenli olarak izlenir ve analiz edilir.
2. Savunuculuk ve Eylem Planları:
   Toplanan verilere dayanarak, her yıl güncellenen savunuculuk stratejileri oluşturulur ve eylem planları YEİP bileşenlerinin işbirliği ile uygulanır. 
3. Yerel Yönetimlerle İşbirliği:
   YEİP’ler, yerel yönetimlerle güçlü ilişkiler kurar. Yerel yönetimlerin Yerel Eşitlik İzleme Planı hazırlama süreçlerine destekler verilir, ayrıca yerel yönetimler bünyesinde kurulmuş olan Kadın Destek Merkezleri, Eşitlik Birimleri gibi yapıların etkilerini artırmaları için ihtiyaç duyulan desteği sunar. 
4. Deneyim Paylaşımı ve Ağ Kurma:
   YEİP’ler için önemli bir konu da işbirliklerini artırmak suretiyle deneyimleri paylaşmaktır. Bu amaçla, farklı illerdeki YEİP’ler sıklıkla bir araya gelerek deneyimlerini paylaşır ve ortak öğrenme süreçlerini geliştirir.
5. Kapasite Geliştirme:
   CEİDizler Projesi kapsamında, düzenli olarak YEİP bileşenlerine yönelik kapasite geliştirmek amaçlı eğitim programları düzenlenir, bileşenlere talepler/ihtiyaçlar doğrultusunda uzman destekleri sunulur. 

CEİDİZLER HİBE VE AYNİ DESTEK PROGRAMI

CEİDizler Hibe ve Ayni Destek Programı, toplumsal cinsiyet eşitliğinin yerel ve ulusal düzeyde izlenmesini, bu alandaki verilerin görünür kılınmasını ve hak temelli sivil toplum örgütlerinin güçlendirilmesini hedefleyen kapsamlı bir destek mekanizmasıdır. Program kapsamında iki ayrı destek türü uygulanmaktadır: Hibe destekleri ve ayni destekler.

Hibe destekleri, sivil toplum kuruluşlarının izleme, savunuculuk ve farkındalık artırma faaliyetlerini uzun vadeli ve yapısal projeler aracılığıyla yürütmesini amaçlar. Bu kapsamda, CEİDizler Programı’nın ikinci fazında 11, üçüncü fazında ise 13 hak temelli STK hibe desteği almaya hak kazanmıştır. Desteklenen projeler; toplumsal cinsiyet eşitliği göstergelerinin geliştirilmesi, veriye dayalı analiz yapılması, yerel düzeyde eşitlik mekanizmalarının izlenmesi ve politika önerilerinin geliştirilmesi gibi alanlarda somut çıktılar üretmiştir.

Ayni destek programı ise 2025 yılında başlamış olup, daha kısa vadeli, esnek ve müdahale odaklı faaliyetleri desteklemektedir. Şu ana kadar 9 farklı platform, ağ ve inisiyatif bu programdan yararlanmıştır. Ayni destekler; çalıştay, saha gezisi, eğitim, forum gibi etkinliklerin düzenlenmesi için gerekli malzeme, ekipman ve lojistik hizmetleri kapsar. Bu destek türü, özellikle yerel düzeyde iş birliklerini ve görünürlüğü artırarak toplumsal cinsiyet eşitliği savunuculuğunu güçlendirmeyi hedeflemektedir.

Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi’nin ikinci aşaması, 1 Ocak 2020-31 Aralık 2022 tarihleri arasında Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği (CEİD) tarafından Adana, Ankara, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Trabzon, Eskişehir, Mersin ve Samsun olmak üzere 9 ilde uygulanmıştır.

Kısa adı CEİDizler olan Proje, cinsiyet eşitliğine odaklanan sivil toplum örgütlerinin gösterge temelli izleme kapasitelerini ve farkındalıklarını artırmak; hak temelli izleme yapan örgütlerin cinsiyet eşitliği bakış açısını izleme çalışmalarına katmalarını sağlamak; yerel yönetimlerin politikalarını oluşturma, uygulama ve izleme süreçlerini toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle sunmalarını desteklemek ve her alanda cinsiyet eşitliğine ulaşılması için göstergeye dayalı cinsiyet eşitliği izleme yaklaşımının sivil örgütler, yerel yönetimler ve kamu tarafından benimsenmesini teşvik etmek amacıyla tasarlanmıştır.

Projenin Amaçları

Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliğinin (TCE) anaakımlaştırılması ve katılımcı demokrasinin güçlendirilmesi amacıyla:

• TCE için geliştirilmiş uluslararası norm ve standartların Türkiye’deki mevzuat, uygulama ve izleme politikalarında içerilmesini desteklemek;
• TCE ile ilgili sorun alanlarını haritalama çalışmaları ile raporlamak;
• Toplumsal cinsiyete duyarlı izleme göstergeleri geliştirerek bağımsız, bilimsel ve anaakımlaştırılmış bir hak temelli izleme stratejisinin Türkiye’de kurumsallaşmasına hizmet etmek;
• TCE duyarlı hak temelli izleme yoluyla cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına katkı sunmak;
• TCE’nin gösterge temelli izlenmesi yaklaşımının yaygınlaşması için sivil ve kamu örgütlerinin kendi çalışmalarında bu yaklaşımı desteklemelerini ve benimsemelerini teşvik etmek;
• Yerelde hak temelli çalışan sivil toplum örgütlerinin, yerel yönetimlerin, kamu yararına çalışan örgütlerin, akademinin ve sendikaların TCE duyarlı hak temelli izleme kapasitelerini arttırmak;
• Bu alanda savunuculuk yapacak sivil toplum örgütlerini desteklemek ve
• Uzun vadede Türkiye’de TCE duyarlı hak temelli izleme yapan geniş bir sivil örgütler ağı oluşturmayı hedeflemek.

Proje Künyesi

Proje Adı: Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Faz II
Kısa Adı: CEİD İzler
Proje Süresi: 36 Ay (2 Ocak 2020-31 Aralık 2022)
Proje İlleri: Adana, Ankara, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Trabzon, Eskişehir, Mersin ve Samsun
Fon Sağlayıcı: Bu Proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.

Projenin Hedef Grupları

• Yerel Eşitlik İzleme Platformları (YEİP),
• Toplumsal cinsiyet eşitliği ve hak temelli faaliyet gösteren STÖ’ler,
• Üniversitelerin toplumsal cinsiyet alanında çalışan akademisyenleri ve akademik birimleri,
• Kamu yararına çalışan meslek örgütleri,
• Belediyeler ve eşitlik birimleri,
• Sendikaların toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili birimleri ve uzmanları.